Balans tussen ruimte geven en verantwoordelijkheid nemen

De rollen van overheden en burgerinitiatieven voor natuur en landschap liggen niet vast. Het blijft zoeken naar de juiste balans tussen ruimte geven aan de energie van burgerinitiatieven aan de ene kant en het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid aan de andere kant. Dat concluderen onderzoekers van Wageningen University in een nieuw onderzoek.

De onderzoekers zijn nagegaan wat groepen burgers voor elkaar kunnen krijgen wanneer zij een leidende rol hebben om natuur en landschap te realiseren, te beschermen of te beheren. Daarbij hebben ze gekeken naar de dynamiek binnen burgerinitiatieven en tussen de initiatieven en overheden.

De onderzoekers namen drie groene burgerinitiatieven onder de loep: in Amersfoort een groep rond de herstructurering van het Elisabethterrein, in de Gelderse Achterhoek een groep die de Gorsselse Heide ontwikkelt en beheert, en natuurvereniging De Ruige Hof in Amsterdam.

Groene burgerinitiatieven blijken vaak sterk verweven met andere praktijken en organisaties, zoals overheden, natuurorganisaties en andere burgerinitiatieven. Hierbij leren ze van eerdere ervaringen, ook al is dit vaak geen bewust proces. Men wisselt expertise uit, onder andere via sociale netwerken.

De veranderende rolverdeling tussen overheid en burgerinitiatieven in het natuurdomein heeft gevolgen voor de overheid, maar ook voor natuur- en landschapsorganisaties. Zij krijgen allemaal te maken met meerdere rollen die gelijktijdig kunnen spelen. Overheden kunnen ook hun rol kiezen per situatie.

Een belangrijke les uit de praktijk is dat er geleerd wordt door samen te doen, door vertrouwen te bieden en door ervaring te delen. Het blijft daarbij zoeken naar de juiste balans tussen het geven van ruimte aan de energie van initiatieven en het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid en de afweging van publieke belangen.

Bron: Groene Ruimte. Zie voor meer informatie het rapport De betekenis van groene zelf-governance. Analyse van verschillende vormen van dynamiek in de praktijk op de site van Wageningen University & Research.